Verplichte zorg op maat

Sinds 1 januari 2020 is de Wet Verplichte Geestelijk Gezondheidszorg (Wvggz) van kracht. Op grond van de Wvggz kunnen mensen die voor zichzelf of anderen “ernstig nadeel” veroorzaken, verplichte zorg opgelegd krijgen.

Soms leidt een ernstige psychische aandoening bij iemand ertoe dat hij een gevaar voor zichzelf of anderen is. Tot voor kort was een verplichte opname in een instelling de enige manier om deze mensen te helpen en het gevaar weg te nemen. De Wvggz maakt het mogelijk om verplichte zorg zoals het toedienen van verplichte medicatie of het uitoefenen van toezicht op betrokkene, poliklinisch of bij iemand thuis te geven.

Degene die zorg krijgt, kan dan makkelijker contact blijven houden met familie en vrienden en blijven deelnemen aan de samenleving.

Alleen als het in de eigen omgeving echt niet kan, als het er niet veilig genoeg is voor de persoon zelf en zijn omgeving, of de persoon zelf niet wil, kan opname in een instelling een betere oplossing zijn. De Wvggz biedt zorgverleners meer instrumenten voor zorg op maat. Altijd wordt gekeken naar welke aanpak het beste past bij iemand; verplichte zorg zo kort als mogelijk en zo lang als noodzakelijk. Bovendien geeft de wet de mensen die verplicht worden behandeld en hun familie meer inspraak. Zij beslissen mee hoe de zorg en ondersteuning eruit gaan zien. Ook wordt meer dan voorheen met de gemeente gekeken naar wat iemand nodig heeft om deel te (blijven) nemen aan het maatschappelijk leven, zoals een woning en werk. Voor iemand met ernstige psychische problemen is het echter veel beter als we kunnen voorkomen dat het zo slecht gaat dat verplichte behandeling nodig is. Daarvoor is het noodzakelijk dat alle betrokken partijen en instanties goed samenwerken en signalen van familie, naasten en omgeving in een vroeg stadium opvangen en serieus nemen. Zodat tijdig gestart kan worden met een passende behandeling. Daar wordt niet alleen de patiënt, maar ook de samenleving beter van.

Achtergrond informatie over de wet

De Wvggz vervangt samen met de Wet Zorg en Dwang (Wzd), de oude Wet Bijzondere Opnames in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ). De Wzd geldt voor mensen met een psychogeriatrische stoornis of een verstandelijke beperking. De Wvggz geldt voor mensen met een psychische stoornis.

In tegenstelling tot de Bopz, zijn de Wvggz en de Wzd geen opnamewetten maar zorgwetten. Het centraal stellen van zorg komt tot uitdrukking in de grotere variatie aan verplichte zorg; zowel intramuraal als ambulant. In de Wvggz zijn er twee paden naar verplichte zorg: niet-acuut (procedure zorgmachtiging) en acuut (crisismaatregel).

De rol van het ZVH

Het Meldpunt Zorg en Overlast van het ZVH voert de Wet Verplichte GGZ uit.