Social media & jeugdcriminaliteit

Het Jeugd Preventie Team (JPT) heeft expertise op het gebied van jongeren die dreigen af te glijden naar jeugdcriminaliteit. Hierbij signaleren we al jaren hoe de werving van jongeren voor het plegen van strafbare feiten steeds meer online gebeurt. Online kunnen mensen met verkeerde intenties anoniem contact leggen en onderhouden met kwetsbare jongeren, vaak buiten het zicht van ouders.  

Berichtenapps

Wij spreken dagelijks met jongeren en hun ouders/opvoeders. Een belangrijk onderwerp van gesprek is social media en welke apps jongeren graag gebruiken. Een aantal van deze apps heeft een beruchte reputatie. Denk aan berichtenapps die we allemaal kennen om ‘appjes’ naar elkaar te sturen. Als je in zulke apps anoniem berichten kunt sturen, is dat een ideale plek voor grensoverschrijdende of strafbare feiten. 

Drugs, vuurwerk en wapens 

Zo zijn er bijvoorbeeld apps waarbij het mogelijk is om groepen aan te maken met een grote hoeveelheid (honderden) gebruikers tegelijkertijd. Binnen die groepen kan er vervolgens worden doorgelinkt naar nog meer besloten groepen, waarbinnen grensoverschrijdend gedrag en criminaliteit tot bloei kunnen komen. Zo ontstaat er online een gigantische handel op het gebied van drugs, vuurwerk en wapens. Je wordt lid van een groep en hebt je bestelling met één klik op de knop geplaatst.  

Oproepen tot rellen 

Ook worden dergelijke apps gebruikt om grootschalige rellen te organiseren, zoals je ze op het nieuws voorbij ziet komen. De avondklokrellen bijvoorbeeld werden via social media voorbereid. Jongeren die met elkaar in een groepschat zaten waarin ze zich uitspraken tegen de coronamaatregelen, werden via die weg benaderd om deel te nemen aan gesloten groepen. Deze werden beheerd door criminelen en hadden als doel maatschappelijke ongeregeldheden te veroorzaken zoals die ook daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. Het JPT heeft meerdere jongeren gesproken die hiermee te maken hebben gehad.  

Exposen 

Daarnaast zijn er een aantal social media apps waar jongeren slachtoffer kunnen worden van exposing, ofwel het openbaar maken van gevoelige en/of illegale beelden. Jongeren die zich ooit hebben laten overhalen een naaktfoto aan iemand te sturen, zijn hier vervolgens mee afgeperst of onder druk gezet (sextortion). Zodra zij niet langer meewerken, worden de verkregen naaktfoto’s geplaatst in deze expose-groepen ten overstaan van honderden leden. Dit gebeurt met naam en toenaam en wordt vaak zelfs voorzien van contact- en adresgegevens, met de oproep de jongere in kwestie lastig te vallen. De meeste jongeren worden regelmatig geconfronteerd met illegaal beeldmateriaal dat breed wordt gedeeld. Ook het verspreiden van deze beelden is strafbaar. 

Verdiepen in online wereld van jeugd 

Vanuit het JPT zien wij het als onze taak om ouders en jongeren voor te lichten over deze risico’s. Vaak wordt dan de kloof zichtbaar tussen wat ouders weten en waar de jongeren ervaring mee hebben. Het is voor ouders van cruciaal belang zich te verdiepen in wat hun kind online tegenkomt om goed aan te sluiten bij de leefwereld van hun kind. Als het mis gaat, komt dit vaak deels doordat er thuis geen enkel toezicht op of gesprek over is geweest. 

Door de gesprekken die wij vanuit het JPT hierover voeren, staan we vooraan als het gaat om het signaleren van nieuwe trends onder de jeugd. Deze delen wij bij jeugdoverleggen met onze veiligheidspartners, zoals de politie, gemeenten en scholen. Het JPT draagt daarmee bij aan een veiligere omgeving voor jongeren om in op te groeien. Zo verkleinen wij hopelijk de kans dat criminelen grip op hun levens kunnen krijgen.